Jak określić wartość przedmiotu sporu w sprawach o zaniechanie naruszania własności (art. 222  § 2 k.c.)?

utworzone przez | Paź 1, 2021 | Aktualności

Roszczenie negatoryjne, uregulowane w art. 222 § 2 k.c., przysługuje właścicielowi, gdy dochodzi do naruszeń jego prawa własności w inny sposób, niż pozbawienie go faktycznego władztwa nad rzeczą. Roszczenie to ma w praktyce zastosowanie przede wszystkim w przypadku naruszeń prawa własności nieruchomości.

W przypadku dochodzenia swoich praw przed sądem, w pierwszej kolejności, bo jeszcze na etapie formułowania pozwu, wątpliwości wzbudza kwestia określenia wartości przedmiotu sporu. Na tym tle, nawet w praktyce sądowej, zarysowały się bowiem istotne rozbieżności. Jak zatem prawidłowo określić wartość przedmiotu sporu, by uniknąć zarzutów pozwanego w tym zakresie i nie przedłużać niepotrzebnie postępowania?

W orzecznictwie zarysowały się następujące stanowiska:

  • wartość przedmiotu sporu to wartość prawa, którego ochrony domaga się powód (a więc np. wartość nieruchomości); tym samym, wartość przedmiotu sporuw tych sprawach ustala się zgodnie z  19 § 2 k.p.c.;
  • nie należy w ogóle określać wartości przedmiotu sporu, co wynika z faktu, że w istocie powód dochodzi ochrony swoich dóbr niemajątkowych – dobrostanu (dobrego samopoczucia) – zakłóconych immisjami;
  • wartość przedmiotu sporu ustala się na podstawie art. 23 2p.c. a więc bierze się pod uwagę trzymiesięczny czynsz najmu lub dzierżawy należny w przypadku danej nieruchomości, objętej roszczeniem negatoryjnym.

Z naszej analizy orzecznictwa wynika, że większość sądów przyjmuje za trafny pogląd 1).

Podkreślić w pierwszej kolejności trzeba, że sprawą majątkową jest sprawa, w której zgłoszone żądanie zmierza do realizacji prawa lub uprawnienia mającego bezpośredni wpływ na stosunki majątkowe stron. O majątkowym bądź niemajątkowym charakterze prawa, którego dotyczy roszczenie, decyduje zatem majątkowy bądź niemajątkowy charakter dobra, którego naruszenia wnioskodawca upatruje i którego ochrony się domaga (tak postanowienie SN z 24.09.2015 r., II UZ 21/15, LEX nr 1925802). Z powyższego wnioskować zatem można o odrzuceniu koncepcji zawartej w pkt 2), albowiem roszczenie negatoryjne jest w istocie roszczeniem majątkowym.