BACK TO BUSINESS JESIEŃ 2018 – przegląd wybranych zmian legislacyjnych, z którymi przyjdzie się przedsiębiorcom zmierzyć po wakacjach.  Wśród istotnych zmian na uwagę zasługują zmiany dotyczące ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa, prawa inwestycji budowlanych, podatkowego oraz prawa zamówień publicznych.

OCHRONA TAJEMNICY PRZEDSIĘBIORSTWA  4 września weszła w życie nowelizacja ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (“UZNK”) oraz niektórych innych ustaw, implementująca unijną dyrektywę w sprawie ochrony niejawnego know-how i niejawnych informacji handlowych (tajemnic przedsiębiorstwa) przed ich bezprawnym pozyskiwaniem, wykorzystywaniem i ujawnianiem.

Znowelizowany art. 11 ust. 2 UZNK wprowadza nową definicję tajemnicy przedsiębiorstwa, są to: informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności.

Pozyskanie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, w szczególności gdy następuje bez zgody uprawnionego do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi i wynika z nieuprawnionego dostępu, przywłaszczenia, kopiowania dokumentów, przedmiotów, materiałów, substancji, plików elektronicznych obejmujących te informacje lub umożliwiających wnioskowanie o ich treści (art. 11 ust. 3 UZNK).

Wykorzystanie lub ujawnienie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, w szczególności gdy następuje bez zgody uprawnionego do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi i narusza obowiązek ograniczenia ich wykorzystywania lub ujawniania wynikający z ustawy, czynności prawnej lub z innego aktu albo gdy zostało dokonane przez osobę, która pozyskała te informacje, dokonując czynu nieuczciwej konkurencj (art. 11 ust. 4 UZNK).

Ujawnienie, wykorzystanie lub pozyskanie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa stanowi czyn nieuczciwej konkurencji także wówczas, gdy w chwili ich ujawnienia, wykorzystania lub pozyskania osoba wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła wiedzieć, że informacje zostały pozyskane bezpośrednio lub pośrednio od tego, kto wykorzystał lub ujawnił je w okolicznościach określonych powyżej.

Nowa regulacja przewiduje wyłączenia od powyżej przedstawionych działań będących czynami nieuczciwej konkurencji – pozyskanie, ujawnienie oraz wykorzystywanie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa nie jest czynem nieuczciwej konkurencji, gdy:

1) nastąpiło w wyniku niezależnego odkrycia lub wytworzenia albo obserwacji, badania, rozłożenia na części, testowania przedmiotu dostępnego publicznie lub posiadanego zgodnie z prawem przez osobę, która pozyskała informacje i której uprawnienie do pozyskania informacji nie było ograniczone w chwili ich pozyskania;
2) nastąpiło w celu ochrony uzasadnionego interesu chronionego prawem;
3) nastąpiło w ramach korzystania ze swobody wypowiedzi lub w celu ujawnienia nieprawidłowości, uchybienia, działania z naruszeniem prawa dla ochrony interesu publicznego,
4) ujawnienie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa wobec przedstawicieli pracowników w związku z pełnieniem przez nich funkcji na podstawie przepisów prawa było niezbędne dla prawidłowego wykonywania tych funkcji.
Powyższe zmiany należy ocenić jako słuszne – dostosowują one przepisy do wymogów społeczeństwa informacyjnego i – zasadnie – zawierają rozszerzone pojęcie tajemnicy przedsiębiorstwa.

LEX DEWELOPER  W drugiej połowie sierpnia 2018 r. weszła w życie – analizowana już przez nas we wcześniejszym wpisie na blogu – ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących (Dz. U. z 2018 r. poz. 1496). Jest ona o tyle wyjątkowa, że ma charakter epizodyczny (obowiązywać ma do końca 2028 r.) oraz wprowadza dysonans w zakresie stopnia ochrony prawnej ziemi rolnej.

Głównym przedmiotem regulacji jest budownictwo mieszkaniowe, jednakże prawodawca mając świadomość złożoności stosunków społecznych dokonał także normatywnego ukształtowania sytuacji inwestycji o charakterze komercyjnym. Dla działalności tego rodzaju przeznaczona została instytucja określana mianem „infrastruktury towarzyszącej”. Co istotne dla przedsiębiorców, tego typu wyodrębnienie nie wyłącza możliwości kreowania lokali o innym charakterze, niż mieszkalne w obszarze infrastruktury mieszkaniowej. Ważne jest jedynie, aby zachowane zostały legislacyjnie zdeterminowane proporcje – powierzchnia użytkowa przeznaczona na działalność handlową lub usługową nie może przekroczyć 20% powierzchni użytkowej mieszkań. Takie samo kryterium prawodawca odniósł do samodzielnego obiektu budowlanego o powierzchni sprzedaży nie większej, niż 2 000 m.kw.  Można uznać, iż stanowi on odrębną kategorię od infrastruktury (inwestycji) towarzyszącej. Kolejną istotną kwestią jest fakt, iż deweloper nie musi budować samemu wszystkich obiektów budowlanych w ramach inwestycji. Inwestorem może zostać także podmiot planujący następnie prowadzić na danym obszarze działalność usługową lub handlową. Nieuzasadnione byłoby bowiem przymuszanie przedsiębiorców do zakupu od dewelopera powierzchni przeznaczonych np. pod hipermarkety czy przychodnie, niemieszczących się w zakresie infrastruktury mieszkaniowej.

Potencjalni inwestorzy – zarówno deweloperzy, jak i przedsiębiorcy, dla których działania budowlane stanowią jedynie środek do prowadzenia działalności właściwej, na uwadze muszą mieć fakt, iż w związku z omawianą regulacją wprowadzony został szereg przesłanek. Część dodana została do ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1405); tutaj wyznaczono późniejszy termin wejścia w życie. Ogólne przesłanki natomiast znaleźć można w przedmiotowej ustawie, wprost odnoszą się one do inwestycji mieszkaniowej. Należą do nich m.in. dystans od przedszkola oraz szkoły podstawowej nie większy niż 3 km albo 1,5 km dla miast powyżej 100 tys. mieszkańców, odpowiednia odległość od przystanku komunikacyjnego, dostęp do drogi publicznej, sieci wodociągowej, kanalizacyjnej oraz elektroenergetycznej.

EXIT TAX  Rząd planuje wprowadzenie do porządku prawnego instytucji określanej mianem exit tax. Działania takie stanowią w znaczącej mierze reakcję na wymagania stawiane przez Unię Europejską państwom członkowskim. Obowiązek zmiany prawa wynika z dyrektywy Rady (UE) 2016/1164 z dnia 12 lipca 2016 r. ustanawiającej przepisy mające na celu przeciwdziałanie praktykom unikania opodatkowania, które mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie rynku wewnętrznego. Dyrektywa ta odnosi się do podmiotów podlegających opodatkowaniu podatkiem od osób prawnych. Harmonizacja wynikająca z dyrektywy ma charakter minimalny, co oznacza że możliwe jest stworzenie bardziej rygorystycznych regulacji (w odniesieniu do opodatkowania osób prawnych). Polski rząd natomiast rozważa rozszerzenie zastosowania tego typu zasad także na osoby fizyczne, co wówczas – w tym właśnie zakresie – stanowić będzie jedynie zmianę prawa przy okazji, a nie w wykonaniu lub – chociażby – w oparciu o dyrektywę. Sama istota takiej daniny publicznej, w uproszczeniu, sprowadza się do obciążania podatkiem majątku opuszczającego kraj, w związku z potencjalnym dochodem podatkowym, który zostałby osiągnięty przez podmioty publiczne, gdyby majątek ten nie opuścił państwa.

Dyrektywa kreuje instytucję o charakterze znacząco komercyjnym, nie wiadomo natomiast, w jakim kształcie omawiane obciążenie pojawi się na gruncie polskiego porządku prawnego. Nowe przepisy – zgodnie z wymaganiem unijnym – stosowane mają być, co do zasady, od 1 stycznia 2019 r. Obecnie można jedynie spekulować co do ostatecznego kształtu przedmiotowej instytucji, na razie brak jest bowiem oficjalnego projektu ustawy zmieniającej.

ZAMÓWIENIA PUBLICZNE  Na koniec wspomnieć należy jeszcze o elektronizacji zamówień publicznych. Obowiązek zmiany procedury w tej materii wynika przede wszystkim z dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylającej dyrektywę 2004/18/WE. Komunikacja zamawiającego z wykonawcą wyłącznie za pomocą środków komunikacji elektronicznej ma zastosowanie do zamawiającego „centralnego” już od 18 kwietnia 2017 r., natomiast w odniesieniu do pozostałych sytuacji zmiana ta będzie wywoływała skutek od 18 października 2018 r.  Elektroniczna forma komunikacji dotyczy m.in. składania ofert, wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu oraz oświadczeń. Kwestie te, w relacji z jednostkami, reguluje znowelizowana ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j Dz. U. z 2017 r. poz. 1579, z późn. zm.) i akt wykonawczy w postaci rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2017 r. w sprawie użycia środków komunikacji elektronicznej w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego oraz udostępniania i przechowywania dokumentów elektronicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1320).